วัดบ้านต้นแหลง

วัดบ้านต้นแหลง หรือ วัดต้นแหลง ตั้งอยู่ที่ หมู่บ้านต้นแหลง ตำบลปัว อำเภอปัว จังหวัดน่าน เป็นวัดเก่าแบบไทลื้อรุ่นแรกๆ สร้างขึ้นเมื่อราวปี พ.ศ. 2127 หรือประมาณ 422 ปี โดยช่างชาวไทลื้อ สันนิษฐานว่าพื้นที่บริเวณนี้มีชาวไทลื้อได้เข้ามาตั้งรากฐาน ลักษณะของวิหารทรงตะคุ่มหลังคาลาดต่ำซ้อนกัน 3 ชั้น มุงด้วยไม้แป้นเกล็ด ลักษณะเดียวกับบ้านเรือนแบบเดิมของชาวไทลื้อแถบสิบสองปันนา โครงสร้างส่วนบนเป็นไม้ ใช้วิธีการเข้าไม้ หรือ ต่อไม้ ผนังเจาะช่องหน้าต่างเล็กๆ เพื่อป้องกันอากาศหนาวเย็น

ประตูทางเข้าตั้งอยู่ทางทิศตะวันออก เพื่อให้แสงสาดส่องมายังองค์พระประธาน วิหารต้นแหลงได้สร้างขึ้นใหม่ เนื่องจากวิหารเดิมสร้างอยู่ริมตลิ่ง ถูกน้ำท่วม ที่มาของชื่อ”ต้นแหลง” นั้น มาจากชื่อไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ที่มีมากในบริเวณนี้ (ภาคกลางเรียกว่าต้นยวงผึ้ง) แต่ในปัจจุบันต้นแหลงตายไปเพราะมีน้ำท่วมบ่อย โดยธรรมชาติต้นแหลงจะชอบแล้ง กรมศิลปากรประกาศขึ้นทะเบียนวัดต้นแหลงเป็นโบราณสถานเมื่อพ.ศ. 2533
สิ่งที่น่าสนใจในวัด นอกจากวิหารแล้ว ยังมี พิพิธภัณฑ์ชุมชนต้นแหลง เป็นพิพิธภัณฑ์ขนาดเล็ก มีของใช้ในสมัยก่อน ของใช้ในวัด และข้อมูลที่น่าสนใจของวัดและชุมชน